ดอกคูน ดอกไม้ประจำจังหวัดขอนแก่น หนึ่งในไม้มงคลทั้ง 9
คำขวัญประจำจังหวัดขอนแก่น กล่าวว่า “พระธาตุขามแก่น เสียงแคนดอกคูน ศูนย์รวมผ้าไหม ร่วมใจผูกเสี่ยว เที่ยวขอนแก่นนครใหญ่ ไดโนเสาร์สิรินธรเน่ สุดเท่เหรียญทองแรกมวยโอลิมปิก ” สะท้อนให้เห็นถึงอัตลักษณ์สำคัญของเมืองขอนแก่น หนึ่งในนั้นคือ ดอกคูน ที่มักออกดอกสีเหลืองทองอร่ามช่วงเดือนเมษายน ซึ่งจุดเด่นแลนด์มาร์กของเมืองขอนแก่น คือ ถนนดอกคูน ที่มีต้นคูนกว่า 400 ต้น ที่พร้อมใจกันออกดอกตลอดระยะทางยาวกว่า 3 กิโลเมตร โดยถนนเส้นนี้เป็นทางลัดเชื่อมระหว่างถนนมะลิวัลย์กับถนนมิตรภาพ ผ่านหน้ากองบังคับการตำรวจภูธรจังหวัดขอนแก่น ซึ่งในช่วงเดือนเมษายนของทุกปี ต้นราชพฤกษ์หรือต้นคูนจะผลิดอกสีเหลืองสดใสพร้อมกันทั่วถนน สร้างความตื่นตาตื่นใจให้แก่ผู้ที่ผ่านไปมา
คูน : 1 ใน 9 ไม้มงคล
ต้นคูน หรือ ต้นราชพฤกษ์ หนึ่งในไม้มงคลทั้ง 9 ชนิด นิยมใช้ในการตอกเสาปลูกบ้าน สร้างศาลพระภูมิ ศาลตายาย สร้างโบสถ์ ฝังลูกนิมิต ฯลฯ โดย เสาไม้คูน จะใช้ตอกทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ (พายัพ) มีความหมายว่าค้ำคูณ จะมีคนสนับสนุน เมตตา ให้มีที่พึ่งอาศัย มีอำนาจราชศักดิ์ ความมั่งคั่งลาภผลต่างๆ จะทวีคูณเป็นเงาตามตัว หรือปลูกในรั้วบ้านทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ก็เชื่อว่าจะส่งเสริมโชคลาภและความรุ่งเรืองจะเพิ่มทวีคูณยิ่งๆ ขึ้นไป
วิธีปลูกต้นราชพฤกษ์ (คูน)
สามารถขยายพันธุ์ได้ทั้งวิธีเพาะเมล็ด ตอน และทาบกิ่ง แต่ด้วยความที่เป็นไม้ที่เจริญเติบโตได้อย่างรวดเร็ว จึงนิยมปลูกด้วยการเพาะเมล็ด เพราะเพียงแค่ 2 – 3 ปีก็โตเพียงพอที่จะให้ร่มเงาได้แล้ว ทั้งนี้คนโบราณนิยมปลูกต้นราชพฤกษ์ในวันเสาร์และปลูกไว้ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของบ้าน
การเพาะเมล็ด
ใช้เมล็ดสด ๆ มาขลิบด้วยกรรไกรตัดเล็บ แต่ต้องเลือกขลิบบริเวณด้านป้าน เพราะด้านแหลมจะมีต้นอ่อนอยู่ จากนั้นนำไปแช่น้ำสะอาดทิ้งไว้ข้ามวัน จึงค่อยเทน้ำออกให้เหลือปริมาณพอหล่อเลี้ยงเมล็ดได้ จากนั้นทิ้งไว้อีกคืนรากจะงอกออกมา จากนั้นสามารถนำลงปลูกได้เลย
การดูแลต้นคูน
- แสง ต้องการแสงแดดจัด หรือกลางแจ้ง
- น้ำ ต้องการปริมาณน้ำน้อย ควรให้น้ำ 7 – 10 วัน/ครั้ง เมื่ออายุประมาณ 4 ปี สามารถทนต่อสภาพธรรมชาติได้ดีขึ้น
- ดิน ชอบดินร่วนซุย ดินร่วนปนทราย ดินร่วนเหนียว
- ปุ๋ย นิยมใช้ปุ๋ยคอกหรือปุ๋ยหมัก อัตรา 2-3 กิโลกรัม/ต้น ควรใส่ปีละ 3 – 4 ครั้ง
- โรค ไม่ค่อยมีปัญหาเรื่องโรค เพราะเป็นไม้ที่ทนทานต่อสภาพธรรมชาติพอสมควร
ประโยชน์ของต้นคูน
ต้นคูนมีประโยชน์มากมาย ทั้งใช้ในพิธีการทางศาสนา การก่อสร้าง ใช้เป็นยารักษาโรค ใช้ทำหมาก รวมไปถึงช่วยไล่แมลงได้
- แก่น ใช้ทำหมากสำหรับเคี้ยว
- กระพี้ ใช้รักษาอาการปวดฟัน
- ต้น ใช้ทำเป็นน้ำพุทธมนต์ในพิธีกรรมต่างๆ ทางศาสนา เช่น พิธีวางศิลาฤกษ์ ใช้ทำเสาหลักเมือง เสาเอกในการก่อสร้างพระตำหนัก ยอดธงชัยเฉลิมพลของกองทหาร คฑาจอมพล
- ใบ ใช้ทำเป็นน้ำพุทธมนต์ไว้สะเดาะเคราะห์
- ฝัก ใช้ทำเป็นน้ำหมักไล่แมลง หรือ ทำเป็นยาระบาย
- ราก ใช้แก้ไข้
วิธีทำน้ำหมักฝักคูนสำหรับไล่แมลง
- เก็บฝักคูนที่แก่จัดเปลือกมีสีดำ นำมาทุบให้แตก
- นำมาแช่น้ำให้พอท่วม แล้วหมักทิ้งไว้ 1-2 วัน
- เมื่อจะนำไปใช้ให้กรองเอากากฝักคูนออก
- ใช้น้ำหมักฝักคูน 20 มิลลิลิตรหรือ 20 ซีซี ต่อ น้ำ 1 ลิตร ผสมให้เข้ากันแล้วนำไปฉีดพ่นที่พืชผักของเราได้
ภาพโดย MTHAI TEAM
เนื้อหาอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง
สักการะ พระธาตุขามแก่น วัดเจติยภูมิ พระธาตุคู่เมือง จ.ขอนแก่น
สักการะพระมหาธาตุแก่นนคร วัดหนองแวง พระอารามหลวงขอนแก่น
เช็กอิน ถนนข้าวทั่วไทย สนุกชุ่มฉ่ำ สงกรานต์ 2568
MONOMAX ร่วมกับ เทศบาลนครขอนแก่น ขอชวนพี่น้องป้องปายซุผู้ซุคน ร่วมสนุกชุ่มฉ่ำคลายร้อนที่ถนนข้าวเหนียว ในเทศกาลสงกรานต์ 2568 “MONOMAX Festival Wet&Fun Songkran KhonKaen 2025” ระหว่างวันที่ 13–15 เมษา 2568 ตั้งแต่เวลา 15.00 – 22.00 น. ณ ถนนข้าวเหนียว (ถนนศรีจันทร์) จังหวัดขอนแก่น
ร่วมสนุกสุดฉ่ำมันส์ไปกับศิลปินชื่อดังมากมาย ดังนี้
เวที MONOMAX ด้านหน้าเซ็นทรัลขอนแก่น
- 13 เมษายน พบกับ
เล็ก รัชเมศฐ์ /แอน อรดี /เข้ม หัสวีร์ และ ยูโร ยศวรรธน์ - 14 เมษายน พบกับ
ส้ม มารี /นุ๊กปาย /เบิ้ล ปทุมราช - 15 เมษายน พบกับ
Indigo /THX /PROXIE และกระแต
เวทีกลางถนนข้าวเหนียว ด้านหน้าศาลหลักเมือง พบกับ
- 13 เมษายน ศิลปิน “สายแนน สิงห์มิวสิค”
- 14 เมษายน ศิลปิน “หมิวเชียร์ บ้านสิงห์”
- 15 เมษายน ศิลปิน “เต๊ะ ตระกูลตอ”
พร้อมลุ้นรับรางวัลต่างๆ ภายในงานอีกมากมาย